بررسی تغییرات فصلی کیفیت آب رودخانه کارون با استفاده از تحلیل های مؤلفه و فاکتور اصلی

یکی از مهمترین موارد در ارزیابی تغییرات آلودگی رودخانه ها در اثر ورود منابع کانونی و غیرکانونی آلاینده ها، بررسی تغییرات فصلی کیفیت آب این منابع می باشد. استفاده از روش های آماری چندمتغیره مانند آنالیز مؤلفه اصلی (pca)(1) و آنالیز فاکتور اصلی (pfa)(2) یکی از مؤثرترین روش های بررسی این تغییرات است. در این تحقیق جهت مشخص نمودن پارامترهای کیفی که از اهمیت بیشتری در تغییرات فصلی کیفیت آب رودخانه کارون برخوردارند، از دو روش pca و pfa استفاده گردیده است. به این منظور اطلاعات مربوط به ٩ پارامتر فیزیکی- شیمیایی آب این رودخانه در ٥ ایستگاه پایش کیفی طی سال های 1379 تا ١٣٨٢ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که پارامترهای کیفی تأثیرگذار و مهم در فصول مختلف سال با یکدیگر یکسان نبوده و متفاوت است. در فصل بهار تنها دو پارامتر هدایت الکتریکی و کدورت آب از اهمیت بالایی برخوردار بودند‎، درحالیکه تعداد پارامترهای کیفی تأثیرگذار در فصل زمستان به 5 پارامتر هدایت الکتریکی، نیترات، اسیدیته، درجه حرارت آب و کل مواد جامد محلول آب افزایش می یافت. این پارامترها برای فصل تابستان شامل اکسیژن خواهی شیمیایی، هدایت الکتریکی و کل مواد محلول آب بوده و برای فصل پاییز نیز عبارت بودند از اکسیژن خواهی بیوشیمیایی 5 روزه، نیترات، اسیدیته و کل مواد محلول آب. روش ارائه شده در این تحقیق می تواند ابزاری مناسب را جهت بررسی تغییرات کیفی منابع آب در دسترس مدیران در مواردی که با حجم زیادی از اطلاعات ثبت شده کیفی در یک سیستم آبی روبرو باشند، قرار دهد.